Xe của cá nhân, hộ kinh doanh không tham gia giao thông không phải chịu phí đường bộ

Theo đánh giá của Bộ Xây dựng, qua gần 2 năm triển khai thực hiện, Nghị định 90/2023/NĐ-CP, ngày 13/12/2023 của Chính phủ đã phát huy tốt hiệu quả trong quản lý thu phí sử dụng đường bộ thông qua hệ thống các cơ sở đăng kiểm trên cả nước. Năm 2024 tổng số thu phi sử dụng đường bộ đã vượt ngưỡng 14.000 tỷ đồng.

Đến nay đã phát sinh một số tỉnh huống mới chưa được quy định trong Nghị định. Chẳng hạn, xe bị tạm giữ từ 30 ngày trở lên, xe hết hạn đăng kiểm không tham gia giao thông đường bộ nhưng vẫn bị truy thu phí, các loại giấy tờ tương tự của cơ quan có thêm quyền về việc thu hồi, thanh lý, đấu giá chưa bao quát đối với trường hợp kiểm định xe ô tô bị tịch thu, bị thu hồi sau đó được bán phát mại, thanh lý.

Theo liên ngành gồm các bộ Xây dựng, Tài chính, Tư pháp…, việc sửa đổi Nghị định 90/2023 để phù hợp thực tiễn hết sức cần thiết. Từ ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, mới đây Chính phủ giao Bộ Tài chính xây dựng Dự thảo nghị định thay thế Nghị định 90/2023 về quy định mức thu, chế độ thu, nộp, miễn, quản lý và sử dụng phí sử dụng đường bộ.

Đánh giá từ Bộ Tư pháp cho thấy tại dự thảo, Bộ Tài chính đã có nhiều đề xuất mới cắt giảm các thủ tục hành chính (TTHC) không phù hợp với hiện tại. Cụ thể, Bộ Tài chính đưa ra giải pháp bỏ mức thu phí theo chu kỳ kiểm định 18 tháng để phủ hợp với pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024 (chu kỳ kiểm định của xe ô tô xác định theo loại phương tiện và thời gian sản xuất nên không còn chu kỳ kiểm định 18 tháng). Cùng với đó, Bộ Tài chính cũng đề nghị bỏ hình thức nộp phí theo tháng.

Về trình tự, thủ tục xác định xe ô tô thuộc đối tượng không chịu phí. Theo quy định tại khoản 2 Điều 8 Nghị định 90/2023 quy định về 2 TTHC liên quan đến hồ sơ, thủ tục xác định xe không chịu phí, được bù trừ hoặc trả lại tiền phí đã nộp, gồm: Thủ tục đề nghị cấp/cấp lại Tem đăng kiểm và Tem nộp phí sử dụng đường bộ; Thủ tục đề nghị trả lại phù hiệu, biển hiệu. Bộ Tài chính đề xuất bỏ TTHC “đề nghị trả lại phù hiệu, biển hiệu” và "Thủ tục đề nghị cấp cấp lại Tem kiểm định và Tem thu phí sử dụng đường bộ”.

Đối tượng không chịu phí đường bộ gồm có: xe ô tô bị huỷ hoại do tai nạn, thiên hoặc tai, bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe. Mặt khác, xe tạm dừng tham gia giao thông liên tục từ 30 ngày trở lên, bao gồm: Xe bị hư hỏng phải sửa chữa; xe hoạt động kinh doanh vận tải theo quy định pháp luật, trật tự an toàn giao thông. Xe của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không tham gia giao thông, không sử dụng đường dành cho giao thông công cộng không phải chịu phí đường bộ. Cùng với đó, Bộ Tài chính cũng đưa xe chuyên dùng phục vụ tang lễ bao gồm cả hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh phục vụ tang lễ được miễn phí đường bộ.

Đối với “Thủ tục xác định xe kinh doanh vận tải thuộc doanh nghiệp tạm dừng lưu hành liên tục từ 30 ngày trở lên”, Bộ Tài chính kiến nghị đổi tên thủ tục thành “Thủ tục xin tạm dừng tham gia giao thông liên tục từ 30 ngày trở lên” do bổ sung quy định đối tượng là xe không kinh doanh vận tài bị hư hỏng phải sửa chữa phải tạm dừng lưu hành liên tục từ 30 ngày trở lên. Theo đó, doanh nghiệp không phải xin xác nhận xe kinh doanh vận tải của Sở Giao thông vận tải (nay là Sở Xây dựng). Chủ phương tiện chỉ cần nộp Đơn xin tạm dừng tham gia giao thông cho cơ sở đăng kiểm. Ngay sau khi nhận được đơn, cơ sở đăng kiểm lập Biên bản thu Tem kiểm định và Giấy chứng nhận kiểm định. Như vậy, cắt giảm được cả thời gian giải quyết TTHC so với quy định trước đây là 80% (giảm 4 ngày làm việc).

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn, một điểm mới khác là Bộ có giải pháp bỏ “thủ tục đề nghị trả lại phù hiệu, biển hiệu”. Như vậy, các doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải không còn phải làm thủ tục nộp phù hiệu, biển hiệu kinh doanh vận tải cho Sở Xây dựng. Bỏ “thủ tục đề nghị cấp/cấp lại Tem kiểm định và Tem thu phí sử dụng dường bộ” do xe dừng tham gia giao thông khi tham gia giao thông trở lại sẽ phải thực hiện kiểm định để được cấp giấy chứng nhận kiểm định và tem kiểm định. Từ đó, chủ xe không phải làm đơn xin cấp/cấp lại tem kiểm định. Đồng thời, chủ xe cũng không phải đề nghị cấp/cấp lại tem thu phí sử dụng đường bộ do đã bỏ tem thu phí sử dụng đường bộ.