Vụ án “gà lôi trắng”: Tòa phúc thẩm tuyên miễn trách nhiệm hình sự đối với bị cáo Thái Khắc Thành
Liên quan vụ án “gà lôi trắng”, sáng 17/10, Toà án nhân dân tỉnh Hưng Yên mở phiên toà phúc thẩm, xét kháng cáo của bị cáo Thái Khắc Thành (45 tuổi, trú xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An) và xét kháng nghị của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh.
Trước đó, tại phiên xử sơ thẩm ngày 8/8, bị cáo Thành bị Tòa án nhân dân khu vực 5, tỉnh Hưng Yên tuyên phạt 6 năm tù về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm", quy định tại điểm b, Khoản 2, Điều 244 Bộ luật Hình sự.
Tại phiên xử phúc thẩm hôm nay, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên thay đổi kháng nghị trước đó; đề nghị Hội đồng xét xử sửa án sơ thẩm, theo hướng miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo Thái Khắc Thành.
Các luật sư bào chữa cho bị cáo đồng tình với quan điểm của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, đề nghị Hội đồng xét xử xem xét cho thân chủ được hưởng những tình tiết có lợi nhất.
Trình bày tại tòa, bị cáo Thái Khắc Thành nhìn nhận hành vi của mình là có vi phạm pháp luật; bị truy tố là có căn cứ.
Hội đồng xét xử phiên phúc thẩm nhận định bị cáo Thái Khắc Thành bị truy tố về tội danh là đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Tuy nhiên, do đến thời điểm xét xử phúc thẩm có sự thay đổi về pháp luật, hành vi của bị cáo Thành không còn nguy hiểm cho xã hội; nhìn nhận sửa bản án sơ thẩm, miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt bổ sung cho bị cáo như quan điểm đề nghị của Viện Kiểm sát là phù hợp.
Từ đó, Hội đồng quyết định sửa bản án hình sự sơ thẩm; tuyên miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt bổ sung cho bị cáo Thái Khắc Thành; huỷ bỏ biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú với bị cáo này.
Theo nội dung vụ án, từ năm 2022, Thái Khắc Thành (trú tỉnh Nghệ An) tìm hiểu thông tin trên mạng xã hội, biết gà lôi trắng là động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm cần bảo tồn không được nuôi, nhốt, mua bán. Nhưng Thành đã nảy sinh ý định mua gà lôi về để nhân giống bán lấy tiền chi tiêu.
Năm 2024, Thành mua trên mạng xã hội 1 cá thể gà lôi trống của một người không quen biết ở Cần Thơ với giá 4.500.000 đồng. Sau đó, qua mạng xã hội, Thành liên hệ trao đổi với người không quen biết ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An để đổi 1 con chích choè lửa của Thành lấy 2 cá thể gà lôi mái để cùng nuôi nhốt tại nhà mình mà không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền.
Quá trình nuôi, các cá thể gà lôi mái đẻ được 13 trứng và ấp nở được 10 con gà lôi con, còn 3 trứng bị hỏng.
Ngày 26/3/2025, Thành đã bán 10 cá thể gà lôi con cho một người không biết tên, địa chỉ để lấy số tiền 6.000.000 đồng và khi giao gà ở khu vực thuộc địa phận thôn Quý Sơn, xã Song An, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (nay là phường Vũ Phúc, tỉnh Hưng Yên) thì bị tổ công tác của Công an tỉnh Thái Bình (nay là tỉnh Hưng Yên) phát hiện thu giữ. Khám xét nơi ở của Thành, Cơ quan Công an thu giữ thêm 3 cá thể gà lôi trắng.
Thái Khắc Thành sau đó bị khởi tố tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm", quy định tại điểm b, Khoản 2, Điều 244 Bộ luật Hình sự; tại phiên xử sơ thẩm bị cáo bị Tòa án nhân dân khu vực 5, tỉnh Hưng Yên tuyên phạt 6 năm tù.
Sau khi kết quả phiên tòa được công bố, dư luận xã hội có nhiều ý kiến của dư luận.
Đến ngày 13/8, Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên ban hành Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 09/QĐ-VKS, kháng nghị toàn bộ bản án hình sự sơ thẩm vụ án hình sự sơ thẩm “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm”, theo hướng đề nghị hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.
Cùng ngày, Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Hưng Yên đã ra Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thái Khắc Thành từ “Tạm giam” sang “Cấm đi khỏi nơi cư trú”, chờ xét xử phúc thẩm lại toàn bộ vụ án theo quy định của pháp luật.
Trước đó, trong ngày 12/8, Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên Đỗ Mạnh Tăng có văn bản kiến nghị Viện trưởng VKSND tỉnh, đề nghị kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm trên của Tòa án nhân dân tỉnh, khu vực 5 theo quy định của pháp luật, để Tòa án nhân dân tỉnh xem xét lại toàn bộ.
Theo Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên, ngay khi nhận được nhiều thông tin phản ánh khác nhau trên mạng xã hội, Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh đã phối hợp với Viện trưởng Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân cùng cấp, lãnh đạo Công an tỉnh nắm bắt toàn bộ nội dung vụ án; yêu cầu Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân khu vực 5 và Thẩm phán – Chủ tọa phiên tòa, Kiểm sát viên – kiểm sát xét xử và thực hành quyền công tố tại phiên tòa báo cáo giải trình.
Qua nghiên cứu toàn bộ hồ sơ vụ án, bản án hình sự sơ thẩm ngày 8/8/2025 và các quy định của pháp luật, thấy rằng cấp sơ thẩm chưa áp dụng Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24/6/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025).
Theo đó, tại Phụ lục danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT, gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae) thuộc nhóm IIB (không còn thuộc nhóm IB).
Bản án sơ thẩm xác định 13 cá thể thu giữ của Thái Khắc Thành là “Gà lôi trắng - loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I - nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES)” và cho rằng bị cáo Thái Khắc Thành phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự là không đúng với sự thay đổi của chính sách, pháp luật.
