Tôn vinh những đóng góp xuất sắc về Vật lý Lượng tử
Ngày 7/10, Hội Khoa học Gặp gỡ Việt Nam và Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) phối hợp Ban Tổ chức Quốc tế tổ chức Hội nghị quốc tế “100 năm Vật lý lượng tử”. Đây là sự kiện khoa học hưởng ứng sáng kiến “Năm Quốc tế về Khoa học và Công nghệ Lượng tử (IYQ)” do Liên hợp quốc công bố ngày 7/6/2024, nhân dịp kỷ niệm 100 năm hình thành và phát triển của khoa học lượng tử.
Hội nghị thu hút hơn 80 giáo sư, nhà khoa học, nghiên cứu sinh đến từ 14 quốc gia trên thế giới và 60 học sinh xuất sắc chuyên Toán, Lý, Hóa, Sinh từ 3 trường THPT Chuyên trong khu vực. Đặc biệt, hội nghị có sự hiện diện của GS Serge Haroche - nhà khoa học người Pháp, chủ nhân Giải Nobel Vật lý năm 2012. Ông cũng là giáo sư Nobel thứ 19 đến với tỉnh Gia Lai và ICISE kể từ khi trung tâm đi vào hoạt động năm 2013.
Tại hội nghị, các đại biểu được nghe các bài báo cáo khoa học về: Quang học lượng tử, truyền thông lượng tử và tính toán lượng tử; Các hướng giao thoa giữa vật lý chất ngưng tụ, vật lý nguyên tử và vật lý hóa học; Các thí nghiệm chính xác cao trong quang phổ học và đo lường; Nguyên tử lạnh và mô phỏng vật liệu; Lý thuyết và phương pháp trong cơ học lượng tử; Vật lý năng lượng cao lượng tử và vũ trụ học; Công nghệ lượng tử và ứng dụng trong sản xuất năng lượng...
Theo GS Trần Thanh Vân - Chủ tịch Hội Khoa học Gặp gỡ Việt Nam, Giám đốc ICISE, hội nghị là dịp để cộng đồng khoa học cùng nhìn lại một thế kỷ rực rỡ của vật lý lượng tử, nền tảng cho công nghệ lượng tử, được dự báo sẽ tạo nên cuộc cách mạng khoa học-công nghệ tiếp theo của nhân loại sau trí tuệ nhân tạo (AI). Đồng thời, là dịp để tôn vinh GS. Serge Haroche, người có nhiều đóng góp xuất sắc cho lĩnh vực Vật lý lượng tử.
“Trong hơn một thế kỷ qua, Vật lý nguyên tử và cơ học lượng tử đã song hành, vừa bổ sung vừa thúc đẩy lẫn nhau, mở ra nhiều cuộc cách mạng trong nhận thức và ứng dụng công nghệ của nhân loại. Các thí nghiệm nghiên cứu tương tác giữa ánh sáng và nguyên tử, đặc biệt từ sau khi laser ra đời cách đây hơn 60 năm, đã đưa lĩnh vực này trở thành trung tâm của nhiều giải Nobel, mở đường cho kỷ nguyên công nghệ lượng tử mà nhân loại đang bước vào ngày nay" - GS Trần Thanh Vân phát biểu khai mạc hội nghị.
Tại hội nghị, các nghiên cứu sinh và nhà khoa học trẻ trình bày kết quả nghiên cứu, nhận được phản hồi trực tiếp từ các nhà khoa học hàng đầu quốc tế. Các phiên thảo luận bàn tròn đã tạo không gian trao đổi học thuật cởi mở, lan tỏa ý tưởng mới, hình thành định hướng nghiên cứu chung, thúc đẩy phát triển các dự án hợp tác giữa các phòng thí nghiệm Việt Nam và quốc tế.
GS Nguyễn Quang Liêm - Chủ tịch Hội Vật lý Việt Nam cho biết: Khoa học lượng tử khởi nguồn như một bước ngoặt táo bạo rời xa tư duy cổ điển, hình thành rõ nét vào đầu thế kỷ XX – đặc biệt kể từ khi Lý thuyết lượng tử ra đời cách đây tròn một thế kỷ, được định hình từ những đóng góp đột phá của các nhà Vật lý đạt giải Nobel như Albert Einstein, Niels Bohr, Louis de Broglie, Heisenberg, Born, Schrödinger, Dirac và nhiều bậc tiền bối khác.
Tại hội nghị, ông Lâm Hải Giang - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai kêu gọi và mong muốn có được sự hợp tác từ các chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực lượng tử và bán dẫn, thông qua ICISE và các Trường Đại học đứng chân trên địa bàn tỉnh để đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao tri thức, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh, đóng góp vào sự phát triển chung trong tiến trình hội nhập khoa học công nghệ toàn cầu. Đồng thời, tin tưởng Hội nghị quốc tế “100 năm Vật lý lượng tử” sẽ mang lại nhiều kết quả học thuật có giá trị và tạo thêm động lực mới cho hợp tác khoa học.
Trong thời gian diễn ra hội nghị (ngày 6 - 9/10), sẽ có hơn 40 bài báo cáo khoa học với các chủ đề được báo cáo, gồm: Quang học lượng tử, truyền thông lượng tử và tính toán lượng tử; các hướng giao thoa giữa vật lý chất ngưng tụ, Vật lý nguyên tử và Vật lý hóa học. Bên cạnh đó, các báo cáo về các thí nghiệm chính xác cao trong quang phổ học và đo lường; nguyên tử lạnh và mô phỏng vật liệu; lý thuyết và phương pháp trong cơ học lượng tử... cũng được các giáo sư đầu ngành trình bày.
GS Serge Haroche - nhà khoa học người Pháp, chủ nhân Giải Nobel Vật lý năm 2012, bày tỏ vinh dự có mặt tại ICISE, nơi kết nối các nhà khoa học toàn cầu trong một không gian tuyệt đẹp, kết hợp giữa thiên nhiên và tri thức. Theo GS Serge Haroche, Vật lý lượng tử ra đời từ sự tò mò thuần túy của những nhà khoa học như Heisenberg và Schrodinger nhưng đã làm thay đổi thế giới thông qua hàng loạt ứng dụng như transistor, laser, GPS hay MRI. Đây là minh chứng cho tầm quan trọng sống còn của nghiên cứu cơ bản, mảnh đất màu mỡ nơi các ý tưởng ứng dụng nảy mầm, thường theo những cách hoàn toàn bất ngờ.
