Phó Thủ tướng Mai Văn Chính: Quy hoạch Tràng An - Tam Cốc - Bích Động phải giữ nguyên hiện trạng di sản

Ngày 21/12, Đoàn công tác của Chính phủ do Phó Thủ tướng Mai Văn Chính làm trưởng đoàn đã đi kiểm tra tại tỉnh Ninh Bình nhằm rà soát, đánh giá thực tiễn việc lập đồ án quy hoạch bảo quản, tu bổ và phục hồi danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Tràng An - Tam Cốc - Bích Động đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng đã trực tiếp khảo sát các điểm trọng yếu gồm bến thuyền Tràng An, khu vực núi chùa Bái Đính và di tích quốc gia đặc biệt cố đô Hoa Lư. Đây là những khu vực cốt lõi nằm trong phạm vi lập quy hoạch bảo quản, tu bổ và phục hồi danh lam thắng cảnh Tràng An - Tam Cốc - Bích Động với tổng diện tích 9.310 ha, bao gồm gần 4.534 ha vùng lõi di sản và hơn 4.776 ha vùng đệm.

Đồ án quy hoạch đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được xác định là bước chuyển quan trọng trong tư duy bảo tồn, hướng tới 'mô hình di sản sống', trong đó, bảo tồn gắn chặt với giáo dục, du lịch, nghiên cứu và sinh kế bền vững cho cộng đồng. Mục tiêu là đưa Tràng An trở thành trung tâm du lịch di sản hàng đầu Việt Nam, điểm đến có tầm quốc tế, đồng thời, là động lực tăng trưởng xanh của tỉnh Ninh Bình.

Quy hoạch xác lập 5 chiến lược xuyên suốt gồm: Phụng dưỡng thiên nhiên; phục dựng cảnh quan; phục sinh văn hóa; phục hồi di tích và phát triển bền vững. Điểm mới của đồ án là cách tiếp cận thẳng thắn những tồn tại trong giai đoạn trước, từ đó, đề xuất các giải pháp căn cơ, hài hòa giữa bảo tồn di sản và phát triển.

Đối với vấn đề dân sinh trong vùng lõi, quy hoạch đề xuất giữ nguyên hiện trạng các khu dân cư tập trung, đồng thời, cho phép chuyển đổi có kiểm soát một phần diện tích đất vườn, ao sang đất ở nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người dân. Tuy nhiên, việc xây dựng sẽ được quản lý chặt chẽ thông qua các chỉ tiêu về mật độ, chiều cao và hình thức kiến trúc, kiên quyết ngăn chặn quá trình đô thị hóa tự phát, bảo đảm tính toàn vẹn của di sản.

Về sinh kế và hoạt động kinh tế, quy hoạch định hướng phát triển du lịch bền vững, kiểm soát chặt tải trọng khách và loại hình lưu trú. Trong vùng lõi di sản, chỉ cho phép phát triển mô hình homestay quy mô nhỏ và vừa, hài hòa với cảnh quan tự nhiên, hạn chế tối đa tác động đến môi trường. Đây được xem là giải pháp quan trọng nhằm khắc phục tình trạng ô nhiễm cục bộ, ùn tắc giao thông đường thủy từng xảy ra.

Đồ án cũng đề ra lộ trình hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật và không gian văn hóa. Bên cạnh việc bảo tồn các giá trị địa chất, địa mạo để hướng tới xây dựng hồ sơ công viên địa chất toàn cầu, tỉnh Ninh Bình định hướng phục hồi hệ sinh thái rừng đặc dụng, bảo vệ hệ thống thủy văn tự nhiên, tăng cường liên kết dòng chảy giữa sông Sào Khê - Hoàng Long - sông Đáy.

Hệ thống giao thông được quy hoạch theo hướng đồng bộ, với các bãi đỗ xe tập trung ở vùng đệm, phát triển giao thông công cộng nhằm giảm áp lực phương tiện cá nhân vào vùng lõi di sản. Đồng thời, danh mục 14 di tích quốc gia và 29 di tích cấp tỉnh được đề xuất tu bổ, nâng hạng, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa.

Về tiến độ, đồ án đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức thẩm định ngày 13/11. Hiện hồ sơ đã được tiếp thu, hoàn thiện và đang được tổng hợp để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo quy định.

Tại buổi kiểm tra, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính ghi nhận những nỗ lực của tỉnh Ninh Bình, đồng thời, yêu cầu tiếp tục hoàn thiện hồ sơ quy hoạch trên cơ sở khoa học và thực tiễn vững chắc, làm rõ các giá trị nổi bật của di sản.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh nguyên tắc giữ nguyên hiện trạng, tuyệt đối không chuyển đổi đất trồng lúa và đất nông nghiệp lâu năm sang đất ở, coi đây là nền tảng để bảo vệ lâu dài cấu trúc cảnh quan và giá trị di sản gắn với đời sống cộng đồng.

Tiếp thu ý kiến chỉ đạo, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình Trần Huy Tuấn khẳng định, địa phương sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành Trung ương, sớm hoàn thiện hồ sơ và đưa quy hoạch vào thực tiễn trong giai đoạn mới.