Logistics hóa giải sức ép “kép”

Logistics xanh - hướng đi tất yếu

Ông Đào Trọng Khoa - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) thẳng thắn thừa nhận, biến đổi khí hậu đang là một trong những thách thức lớn nhất của toàn cầu trong thế kỷ 21. Riêng với ngành logistics đang đóng góp đáng kể vào lượng phát thải carbon ước tính ở mức 7-8%. Bởi vậy, cũng tương tự như yêu cầu với các ngành kinh tế khác, phát triển logistics xanh, giảm phát thải đang trở thành thành phần quan trọng của bất kỳ chuỗi cung ứng nào.

Vẫn theo vị Chủ tịch VLA, logistics Việt Nam hiện còn phụ thuộc nhiều vào đường bộ và phát triển không đồng đều giữa các phương thức vận tải. Cụ thể, 75% hàng hoá vẫn được vận chuyển qua đường bộ, trong khi 12% hàng hóa được vận chuyển qua đường biển và chỉ 2% vận chuyển qua đường sắt. Đáng nói, có tới 95% phương tiện giao thông tại Việt Nam còn phụ thuộc lớn vào nhiên liệu hóa thạch.

Ông Trần Tiến Dũng - Phó Chủ tịch VLA nhận định, phát triển logistics xanh là xu hướng tất yếu giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh. Xu hướng này đến từ cả bên trong lẫn bên ngoài. Tại Việt Nam, hàng loạt chính sách mạnh mẽ như Luật Bảo vệ Môi trường 2020, Nghị định 06/2022/NĐ-CP và Chiến lược Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) 2022 đã được ban hành, đặt ra các quy định cụ thể về kiểm kê khí nhà kính và lộ trình xây dựng thị trường carbon. Hiện các thị trường nhập khẩu lớn như Liên minh châu Âu (EU), Mỹ bắt đầu áp dụng các cơ chế “thuế carbon”, buộc hàng hóa Việt Nam nếu muốn vào sân chơi lớn phải minh bạch hóa lượng phát thải trong toàn bộ chuỗi cung ứng, mà logistics xanh là một mắt xích trọng yếu.

Lợi thế vận tải thủy và ven biển

Chia sẻ dưới góc độ DN, ông Ian Liew - Giám đốc Chiến lược và bền vững của Tập đoàn YCH (Singapore), đơn vị đang đầu tư “siêu” cảng 300 triệu USD tại tỉnh Vĩnh Phúc chỉ ra nguyên nhân cốt lõi, hiện nay chi phí logistics của Việt Nam chiếm 16 - 20% GDP, nguyên nhân chính là do mạng lưới giao thông kém hiệu quả và rời rạc. Đồng quan điểm, giới chuyên gia kinh tế thừa nhận, hiện nay, ngành logistics Việt Nam đang phải xử lý đồng thời hai sức ép, giảm chi phí logistics vốn đang chiếm tới 20% GDP và đáp ứng yêu cầu xanh hóa trong toàn bộ chuỗi cung ứng. Và lời giải tới từ việc chuyển dịch mạnh sang logistics xanh.

Về dự án cảng 300 triệu USD tại tỉnh Vĩnh Phúc, ông Ian Liew chia sẻ, đây không chỉ là một kho hàng, mà là trung tâm logistics đa phương thức đầu tiên của Đông Nam Á, kết nối đường bộ, đường sắt, hàng không và đường biển. Quan trọng hơn, dự án hướng tới trở thành trung tâm logistics phát thải ròng bằng 0 đầu tiên trong khu vực. Trong khi đó, để hiện thực việc thúc đẩy phát triển lợi thế vận tải thủy và ven biển, trong khi đường bộ đang quá tải và đắt đỏ, Phó Chủ tịch VLA Trần Tiến Dũng chỉ rõ, với đường bờ biển dài 3.260km và mạng lưới sông ngòi 41.900km, Việt Nam có lợi thế rất lớn để phát triển vận tải thủy và ven biển. Và theo nhận định của vị Phó Chủ tịch VLA, thì đây chính là chìa khóa của logistics xanh. Vận tải thủy không chỉ là một lựa chọn, mà là một lựa chọn vượt trội, giúp giảm hơn 70% phát thải khí carbon so với đường bộ. Quan trọng hơn, xanh ở đây đồng nghĩa với rẻ.

Ông Dũng dẫn chứng từ việc Tập đoàn Macstar khai thác tuyến tàu container ven biển Hải Phòng - Thanh Hóa - Hà Tĩnh - Đà Nẵng đã giúp giảm hơn 75% phát thải khí carbon và tiết kiệm 10-15% chi phí logistics cho chủ hàng. Đây là lời giải cho bài toán kép, vừa đáp ứng tiêu chuẩn xanh của quốc tế, vừa trực tiếp hạ giá thành vận tải, thúc đẩy năng lực cạnh tranh cho hàng xuất khẩu. Hiện VLA đã kiến nghị Chính phủ cần đầu tư mạnh mẽ vào nâng cấp cảng thủy nội địa, cầu cảng, luồng lạch.