Khuyến khích tiết kiệm không quản lý tiêu dùng của nhân dân

Quy định rõ hành vi gây lãng phí

Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng trước khi thông qua, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Chính phủ đã nghiên cứu tiếp thu tối đa ý kiến và chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật.

Về đối tượng áp dụng, trong quá trình thẩm tra cho rằng, khoản 7 Điều 2 quy định đối tượng áp dụng bao gồm “Doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân khác có liên quan đến công tác tiết kiệm, chống lãng phí”, tuy nhiên, Chương III của dự thảo Luật chỉ quy định khuyến khích tiết kiệm, chống lãng phí đối với các đối tượng này là chưa hợp lý; doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân khi được giao quản lý, sử dụng nguồn lực công phải là đối tượng bắt buộc thực hiện các quy định của Luật. Do đó, đề nghị nghiên cứu, kế thừa quy định Điều 2 của Luật hiện hành để bảo đảm bao quát và thống nhất với các nội dung quy định tại Chương III của Dự thảo Luật về tiết kiệm, chống lãng phí trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của hộ gia đình, cá nhân.

Về vấn đề này, Chính phủ giải trình việc quy định doanh nghiệp, tổ chức, gia đình, cá nhân khác có liên quan đến công tác tiết kiệm, chống lãng phí tại khoản 7 Điều 2 dự thảo Luật là để làm cơ sở đưa ra các quy định mang tính chất khuyến khích, định hướng tại Chương III dự thảo Luật là cần thiết và phù hợp với Hiến pháp năm 2013.

Quan điểm xuyên suốt của dự thảo Luật là chỉ quy định mang tính bắt buộc đối với các tổ chức, cá nhân trong khu vực nhà nước và khu vực tư nhân trực tiếp quản lý, sử dụng các nguồn lực công, bao gồm tài sản công, tài chính công, tài nguyên...; Tiết kiệm chống lãng phí trong hoạt động sản xuất kinh doanh và tiêu dùng của nhân dân là các quy định mang tính chất khuyến khích, vận động, không can thiệp, không quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng của nhân dân.

Về hành vi gây lãng phí và hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí, cơ quan thẩm tra cho rằng quy định tại Điều 3 và Điều 4 dự thảo Luật mới chỉ liệt kê các nhóm hành vi gây lãng phí và nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện theo lĩnh vực mà chưa có nội hàm, chưa làm rõ tính chất, mức độ, hành vi gây lãng phí.

Tiếp thu ý kiến của Ủy ban Kinh tế Tài chính, Chính phủ đã chỉnh lý lại quy định tại Điều 4, Điều 5 dự thảo Luật về hành vi gây lãng phí theo hướng thể chế hóa đầy đủ Hướng dẫn số 63-HD/BCĐTW, theo đó thể hiện rõ nội hàm, nhận diện rõ các hành vi gây lãng phí trong từng lĩnh vực, tránh hiểu nhầm việc xử lý đối với các hành vi liên quan đến xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đảm bảo đầy đủ cơ sở để xem xét xử lý các hành vi gây lãng phí phát sinh trên thực tiễn.

Đồng thời, trên cơ sở quy định các hành vi cụ thể, rõ nội hàm tại dự thảo Luật, Chính phủ sẽ quy định chi tiết, đảm bảo xác định chính xác đầy đủ các hành vi gây lãng phí cần xử lý trong thực tiễn.

Có cơ chế bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí

Liên quan đến cơ chế bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí, cơ quan thẩm tra đề nghị rà soát, bảo đảm thống nhất, không trùng lặp, đồng thời đề nghị cân nhắc, bổ sung quy định về quyền, nghĩa vụ của người đấu tranh chống lãng phí tương tự như quy định tại Luật Tố cáo.

Tiếp thu ý kiến này của Ủy ban Kinh tế và Tài chính, Chính phủ đã rà soát, chỉnh lý lại nội dung dự thảo Luật đảm bảo đồng bộ, thống nhất với Luật Tố cáo, Luật Tiếp công dân, Bộ luật Tố tụng hình sự và pháp luật có liên quan.

Dự thảo Luật trình Quốc hội thông qua cũng đã được chỉnh lý theo hướng quy định cụ thể hơn về việc bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí, trong đó bao gồm: Quyền và trách nhiệm của người đấu tranh chống lãng phí; Phạm vi bảo vệ, cơ quan có thẩm quyền áp dụng biện pháp bảo vệ, trình tự, thủ tục và các biện pháp bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí; Các trường hợp người đấu tranh chống lãng phí không được bảo vệ, chấm dứt bảo vệ; Hành vi nghiêm cấm trong bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí.

Chính phủ cho rằng, hiện nay, Bộ luật Tố tụng hình sự và Luật Tố cáo đã có các quy định cụ thể về bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí theo các hình thức là tố giác và tố cáo. Theo đó, tại khoản 3 Điều 8 dự thảo Luật đã quy định việc bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí (phạm vi bảo vệ, cơ quan có thẩm quyền áp dụng biện pháp bảo vệ, trình tự, thủ tục và các biện pháp bảo vệ) thực hiện theo quy định pháp luật tương ứng theo từng loại chủ thể, cụ thể: Đối với người tố cáo hành vi gây lãng phí được thực hiện theo quy định của pháp luật về tố cáo; Đối với người tố giác tội phạm về hành vi gây lãng phí được thực hiện theo quy định của pháp luật về tố tụng hình sự; Đối với người phản ánh về hành vi gây lãng phí được áp dụng các quy định về bảo vệ như bảo vệ người tố cáo.