Không đánh đổi giá trị văn hóa lấy lợi ích ngắn hạn
Trong dòng chảy phát triển mạnh mẽ của đô thị hiện đại, khi mỗi mét vuông đất ở trung tâm TPHCM đều có thể quy ra hàng tỷ đồng, việc người đứng đầu Thành ủy thành phố quyết định dừng dự án khu vực Bến Nhà Rồng và chuyển khu “đất vàng” Lý Thái Tổ thành công viên tưởng niệm đồng bào mất vì Covid-19 đã gây tiếng vang lớn trong dư luận nhân dân.
Đó là một quyết định có tầm nhìn khác biệt, thể hiện thái độ văn hóa “vì con người”, đặt giá trị ký ức, nhân ái và chất lượng cuộc sống cư dân đô thị lên trên các lợi ích ngắn hạn.
Chúng ta đều biết rằng, Bến Nhà Rồng là di tích lịch sử, văn hóa, và là nơi khởi nguồn hành trình cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh, hơn nữa còn là không gian linh thiêng trong tâm thức người dân cả nước. Khi Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang quyết định dừng dự án phức hợp hàng nghìn tỉ đồng để mở rộng “Không gian văn hóa Hồ Chí Minh” ở đây, đã cho thấy một quyết định sáng suốt, một lựa chọn khác biệt. Đó là bỏ lợi ích kinh tế trước mắt để giữ lại di sản tinh thần lâu dài của thành phố. Đó là bản lĩnh chính trị và là trách nhiệm trước lịch sử của người đứng đầu Đảng bộ thành phố.
Từ Bến Nhà Rồng – nơi hơn một thế kỷ trước người thanh niên Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước, hôm nay thành phố lại mở ra một hành trình khác. Hành trình giữ lại hồn cốt văn hóa Sài Gòn - TPHCM. “Không gian Hồ Chí Minh” nơi đây sẽ không dừng lại là công trình quy hoạch, mà sẽ là “đại lộ ký ức” của người dân thành phố. Nơi mà mỗi bước chân người dân là một cuộc trở về với nguồn cội văn hóa; là cách thành phố tri ân quá khứ và khơi dậy niềm tự hào cho hiện tại và tương lai.
Ngoài quyết định giữ lại không gian văn hóa Bến Nhà Rồng, quyết định biến khu đất Lý Thái Tổ thành công viên tưởng niệm những người mất vì Covid-19 cũng là biểu hiện sâu sắc của lòng nhân ái – giá trị cốt lõi làm nên bản sắc TPHCM. Giữa nơi từng là tâm dịch, tượng đài tưởng niệm sẽ là khoảng lặng cần thiết để con người nhớ về mất mát, để thế hệ sau hiểu rằng bình yên hôm nay được đánh đổi bằng sự hy sinh và đoàn kết.
Hơn bao giờ hết, phát triển không chỉ là xây thêm các khối kiến trúc, mà có khi là biết dừng lại đúng lúc đúng chỗ để giữ điều đáng quý. Đây là thông điệp lớn mà “siêu đô thị” TPHCM đang gửi đi. Trong dòng tiếp nối của những giá trị nhân văn ấy, người dân TPHCM chắc hẳn vẫn chưa quên một quyết định từng được trân trọng nhắc lại. Giai đoạn ông Nguyễn Thiện Nhân, nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam được Đảng, Nhà nước tin tưởng giao giữ cương vị Bí thư Thành ủy TPHCM. Khi đó, Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân cũng đã có quyết định lịch sử khi đồng ý giữ lại Dòng Mến Thánh giá và Nhà thờ Thủ Thiêm trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Vào thời điểm này, TPHCM đã chọn bảo tồn hai công trình tôn giáo hơn trăm năm tuổi không chỉ vì giá trị kiến trúc, mà vì đó là ký ức không thể thay thế của vùng đất Sài Gòn. Liên kết giữa các quyết định của những lãnh đạo Thành ủy TPHCM qua các thời kỳ, có thể nhận ra triết lý nhân văn sâu sắc: Nếu coi phát triển là hành trình, thì mỗi thế hệ lãnh đạo thành phố đã và đang viết tiếp một chương của triết lý “lấy con người làm trung tâm”.
Từ việc giữ lại Nhà thờ Thủ Thiêm, đến mở rộng “Không gian văn hóa Hồ Chí Minh”, đến xây công viên tưởng niệm đồng bào mất vì dịch bệnh, tất cả đều phản ánh một sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong tư duy phát triển của “siêu đô thị” TPHCM: tôn trọng ký ức, đề cao văn hóa, hướng đến con người. Đó không chỉ là lựa chọn quản lý đô thị, mà là lựa chọn giá trị, lựa chọn con đường phát triển bền vững, đúng tinh thần “đô thị văn minh – hiện đại – nghĩa tình” mà Đại hội Đảng bộ TPHCM lần thứ I vừa xác lập cho giai đoạn 2025–2030.
Có thể nói, TPHCM đang bước đi bằng sự tự tin của một đô thị biết “phát triển vì con người”. Trong hành trình ấy, từng mét vuông đất được giữ lại cho ký ức, từng không gian được dành cho văn hóa, đều là lời cam kết bền vững: Thành phố này không chỉ tăng trưởng kinh tế hơn mà sẽ sâu sắc, nhân ái và đáng sống hơn.
