Khát nhân lực xanh
Câu chuyện thiếu nhân lực xanh không còn là cảnh báo, mà đang là thực tế khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khi chuyển đổi theo hướng phát triển bền vững.
Ghi nhận của phóng viên cho thấy, hiện nay nhiều doanh nghiệp (DN) đã chủ động nâng cấp công nghệ và quy trình sản xuất theo hướng xanh hóa, tuy nhiên, vấn đề về lao động cho chuẩn mới lại gặp không ít khó khăn. Đa phần DN khẳng định, đang thiếu lao động xanh. Bà Lê Thị Thúy Anh - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Dược phẩm OPC chia sẻ, xu hướng phát triển xanh, bền vững gắn với chuyển đổi số là mối quan tâm hàng đầu của DN. OPC đã đầu tư xây dựng trung tâm nghiên cứu ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực dược. Đây là mô hình hiếm hoi tại Việt Nam áp dụng AI để nghiên cứu cơ chế tác dụng của thuốc, phát hiện công dụng mới, vừa rút ngắn thời gian nghiên cứu vừa hạn chế tối đa rủi ro.
Tuy nhiên, theo bà Thúy Anh, để vận hành được hệ thống này rất cần nhân lực hiểu biết sâu về công nghệ mới, có khả năng kết hợp khoa học dữ liệu với chuyên môn dược học. Chúng tôi mong có một nguồn lực lao động chất lượng, xanh để vận hành công nghệ mới giúp DN phát triển bền vững hơn.
Theo Bộ Nội vụ, Việt Nam hiện có khoảng 51 triệu lao động, trong đó phần lớn tập trung vào những ngành thâm dụng lao động, giá trị gia tăng thấp. Các lĩnh vực năng lượng tái tạo, sản xuất sạch, kinh tế tuần hoàn, logistics xanh… vẫn thiếu hụt trầm trọng nhân lực.
Đáp ứng nhu cầu thực tế từ phía DN, nhiều trường đại học cũng đã thay đổi định hướng đào tạo. TS Ngô Minh Đức - Hiệu trưởng Trường Đại học Quốc tế Miền Đông (TPHCM) cho hay, nhà trường xem phát triển bền vững là nguyên tắc xuyên suốt, từ vận hành đến đào tạo. Tất cả sinh viên đều được học về kinh tế xanh, chuyển đổi xanh và phát triển bền vững. Nhà trường đầu tư các trung tâm đổi mới sáng tạo để triển khai nghiên cứu phục vụ DN. Sinh viên không chỉ học ở lý thuyết mà còn thông qua các đề tài, dự án cụ thể phối hợp cùng DN và cộng đồng địa phương.
Cùng quan điểm trên, PGS.TS Huỳnh Kỳ Phương Hạ - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa TPHCM cũng chia sẻ, chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn mà là điều kiện sống còn để DN nâng sức cạnh tranh. “Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TPHCM) định vị là trung tâm đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ hàng đầu, nơi tri thức hàn lâm được chuyển hóa thành giải pháp cho DN. Năng lực cốt lõi của Nhà trường trải rộng trên nhiều trụ cột công nghệ then chốt của chuyển đổi xanh như AI, Cơ giới hóa - Tự động hóa, Năng lượng xanh, Vật liệu xanh, tuần hoàn trong công nghiệp chế biến... Chúng tôi hướng đến việc sinh viên ra trường có thể tham gia ngay vào các dự án xanh của DN” - đại diện Đại học Bách Khoa nói.
Đánh giá về xu hướng đào tạo nhân lực theo thị trường hiện nay của các trường đại học, bà Lê Thị Thúy Anh cho rằng, nhiều trường bắt đầu quan tâm đến việc điều chỉnh chương trình đào tạo để đáp ứng nhu cầu thực tế. Để có sự chuẩn bị từ nhà trường và sự hỗ trợ từ DN cho nguồn nhân lực xanh, OPC thường xuyên nhận được đề nghị góp ý xây dựng nội dung giảng dạy từ phía các trường đại học. Tuy nhiên, một số chuyên gia kinh tế cũng khẳng định, không thể có nhân lực xanh chất lượng cao nếu nhà trường đào tạo một đằng, DN cần một nẻo, còn Nhà nước lại thiếu khung pháp lý định hướng. Sự phối hợp ba bên phải được coi là chiến lược dài hạn.
