Khai thác gần 1,6 triệu m3 đất đá thải mỏ làm vật liệu, 2 giám đốc doanh nghiệp lĩnh án
Cả bị cáo Nguyễn Văn Thuấn (Giám đốc Công ty CP cổ phần than Cọc Sáu – Vinacomin, nay là Công ty cổ phần than Đèo Nai – Cọc Sáu – TKV) và bị cáo Vũ Đình Kiên (Giám đốc Công ty CP Thiên Nam) đều cho rằng, bản thân còn nhiều hạn chế về nhận thức quy định mới của pháp luật, không nắm rõ đất đá thải mỏ là chất thải rắn công nghiệp hay khoáng sản.
Loạt lãnh đạo vướng lao lý
Ngày 15/12, Toà án nhân dân tỉnh Quảng Ninh mở phiên toà sơ thẩm xét xử vụ án “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Công ty CP cổ phần than Cọc Sáu – Vinacomin (nay là Công ty cổ phần than Đèo Nai – Cọc Sáu – TKV).
Theo cáo trạng của VKSND tỉnh Quảng Ninh, từ ngày 3/12/2019 đến ngày 31/1/2024, tại khu vực bãi thải Đông Cao Sơn, Vũ Đình Kiên đã lợi dụng Dự án thu hồi, chế biến đá cát kết được UBND tỉnh phê duyệt, đã có hành vi khai thác khoáng sản khi chưa được cơ quan chức năng cho phép.
Cụ thể: Kiên chỉ đạo công nhân sử dụng máy xúc thủy lực gầu ngược để đập đục cơ học, xúc chọn lọc 1.012.015,31m3 đất đá thải để đưa vào hệ thống sàng nghiền sản xuất ra 1.012.015,31m3 vật liệu xây dựng các loại, giá trị khoáng sản 56.725.039.295 đồng; Sử dụng máy xúc thủy lực gầu ngược để đập đục cơ học, xúc chọn lọc, phân loại 582.137,9 m³ đất đá thải mỏ, không qua hệ thống nghiền của dự án, bán trực tiếp cho khách hàng để làm vật liệu xây dựng, vật liệu gia cố nền móng công trình, giá trị khoáng sản 29.854.270.920 đồng.
Tổng khối lượng khoáng sản Vũ Đình Kiên khai thác trái phép là 1.594.153,21m³, giá trị 86.579.310.215 đồng.
Trong khoảng thời gian trên, các cán bộ, lãnh đạo Công ty than Cọc Sáu gồm: Nguyễn Văn Thuấn Giám đốc, Nguyễn Tấn Long,Trần Sơn Hà - Phó Giám đốc và Lê Mạnh Hùng - Trưởng phòng bảo vệ đã có hành vi thiếu trách nhiệm trong công tác bảo vệ tại khu vực bãi thải Đông Cao Sơn, để Vũ Đình Kiên khai thác khoáng sản từ đất đá thải mỏ lảm vật liệu xây dựng thông thường, khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép, gây thiệt hại 86.579.310.215 đồng.
VKSND đã quyết định truy tố ra trước TAND tỉnh Quảng Ninh để xét xử bị can Vũ Đình Kiên về tội: “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”, quy định tại khoản 2, Điều 227 Bộ luật Hình sự; các bị can Nguyễn Văn Thuấn, Nguyễn Tấn Long, Trần Sơn Hà và Lê Mạnh Hùng, về tội: “ Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại khoản 3, Điều 360 Điều Bộ luật Hình sự.
Luật sư nêu trách nhiệm cơ quan quản lý
Tại phiên toà, bị cáo Vũ Đình Kiên (Giám đốc Công ty CP Thiên Nam) đã bật khóc, cho hay dự án của Công ty thời điểm đó rất có ý nghĩa, vừa giải quyết nguy cơ sạt lở của bãi thải xuống khu dân cư, vừa giải quyết được vấn đề khan hiếm nguồn vật liệu san lấp; bản thân bị cáo đến trước thời điểm phiên toà xét xử vẫn nhận thức đây là chất thải rắn chứ không phải khoáng sản đi kèm.
Về vấn đề này, bị cáo Nguyễn Văn Thuấn (Giám đốc Công ty CP cổ phần than Cọc Sáu) cũng cho rằng, trước khi nghị định 158/2016/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực, đất đá thải mỏ (trong đó có đá cát kết) được hiểu và nhận thức là chất thải rắn thông thường.
Sau khi Nghị định 158/2016/NĐ-CP có hiệu lực nhưng chưa quy định rõ ràng về khái niệm “đất đá thải mỏ là khoáng sản đi kèm” cũng như quy trình khai thác đất đá thải mỏ dẫn đến việc hiểu và nhận thức chưa đầy đủ hết.
Ngoài ra, nhiều luật sư tại phiên toà đề nghị Hội đồng xét xử xem xét trách nhiệm của cán bộ, cơ quan quản lý nhà nước tại tỉnh Quảng Ninh trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ.
Cụ thể, Luật sư Nguyễn Phương Việt (bào chữa cho bị cáo Thuấn) cho rằng, khi chưa có hướng dẫn chi tiết của Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh Quảng Ninh đã phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 (30/1/2018), UBND thành phố Cẩm Phả đã phê duyệt quy hoạch xây dựng chi tiết tỷ lệ 1/500 (25/6/2018); UBND tỉnh Quảng Ninh chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án cho Công ty Thiên Nam (28/11/2018) và UBND tỉnh Quảng Ninh đã bàn giao đất để Công ty Thiên Nam thực hiện Dự án. Dẫn đến Công ty Thiên Nam tự hiểu Công ty Thiên Nam có toàn quyền khai thác đất đất đá thải tại khu vực 17,2ha thuộc quyền quản lý của Công ty Cọc Sáu mà không cần bất kỳ sự chấp thuận, hay cấp giấy phép của bất kỳ đơn vị, cơ quan nào khác.
Tối 15/12, Thẩm phán, Chủ toạ phiên toà Phạm Duy Hải đã công bố bản án, tuyên bị cáo Vũ Đình Kiên 15 tháng tù; bị cáo Nguyễn Văn Thuấn 36 tháng tù; các bị cáo Lê Mạnh Hùng (Trưởng phòng Bảo vệ Công ty than Cọc Sáu) và Nguyễn Tấn Long (Phó Giám đốc Công ty than Cọc Sáu) cùng nhận mức án 30 tháng tù treo; bị cáo Trần Sơn Hà (Phó Giám đốc Công ty than Cọc Sáu) nhận 24 tháng tù treo.
