Cơ chế đặc thù phải đi cùng hành động

Nhìn vào các nội dung mới của Nghị quyết 98 sửa đổi, có thể thấy đây là “gói cơ chế” chưa từng có tiền lệ. TPHCM được trao quyền sâu rộng trong phát triển đô thị theo mô hình TOD, tự chủ mạnh mẽ hơn về quy hoạch – đất đai – hợp đồng BT, ưu đãi đặc biệt cho nhà đầu tư chiến lược và đặc biệt là thí điểm thành lập Khu thương mại tự do (FTZ) đầu tiên của cả nước, với hàng loạt chính sách vượt trội về đầu tư, thuế, đất đai, thủ tục và nhân lực chất lượng cao. Những “chìa khóa” này, nếu được vận hành đúng, có thể mở rộng cánh cửa phát triển cho một siêu đô thị đa cực đang hình thành sau sáp nhập.

Nhưng cũng chính vì chưa từng có tiền lệ, Nghị quyết 98 mới không cho phép một tư duy thực thi cũ kỹ. Cơ chế đặc thù sẽ khó phát huy tối đa tác dụng nếu vẫn được triển khai theo lối mòn: chờ hướng dẫn, xin ý kiến vòng vo, sợ sai, sợ trách nhiệm. Tại cuộc họp ngay sau khi Nghị quyết 98 sửa đổi được Quốc hội thông qua, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được chủ trì, đã chỉ đạo thông điệp quyết liệt. Đó là cơ chế đặc thù phải song hành cùng hành động cụ thể. Nghị quyết không để “trên giấy”, mà phải được kích hoạt ngay bằng kế hoạch cụ thể, người chịu trách nhiệm rõ ràng và thời hạn kiểm soát được.

Thực tế cho thấy, khi tư duy điều hành của TPHCM chuyển sang chủ động và dám chịu trách nhiệm, thành phố đã tạo ra những kết quả rất rõ nét. Riêng trong năm 2025, hơn 600 trong tổng số 838 dự án tồn đọng, kéo dài nhiều năm đã được tháo gỡ, qua đó “mở khóa” trên 800.000 tỷ đồng nguồn lực xã hội bị đóng băng. Điều này chứng minh một thực tế: điểm nghẽn không chỉ nằm ở thể chế, mà còn nằm ở năng lực tổ chức thực thi và bản lĩnh của bộ máy công quyền. Chính vì vậy, Nghị quyết 98 sửa đổi không chỉ là cơ hội phát triển, mà còn là “bài kiểm tra” về kỷ luật hành chính và hiệu quả quản trị của đô thị đầu tàu.

Khi TPHCM được trao quyền quyết định mạnh hơn về quy hoạch, đất đai, đầu tư chiến lược hay FTZ, thì không còn chỗ cho tâm lý né tránh, đùn đẩy. Mỗi sự chậm trễ trong triển khai không đơn thuần là chậm tiến độ một dự án, mà là đánh mất cơ hội cạnh tranh của cả thành phố và cả vùng.

Ở góc độ khác, Nghị quyết 98 sửa đổi được đặt trong dòng chảy chung của cải cách thể chế hiện nay, mà Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân là một ví dụ điển hình. Những tín hiệu tích cực từ việc lắng nghe doanh nghiệp, tổ chức các diễn đàn đối thoại thực chất, triển khai các chương trình hỗ trợ cụ thể đã góp phần gia tăng niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng chỉ rõ một thực tế rắng, niềm tin chỉ được củng cố bền vững khi chính sách đi vào đời sống, khi thủ tục thực sự được đơn giản hóa, chi phí được cắt giảm và cơ hội tiếp cận nguồn lực trở nên rõ ràng. Với TPHCM, điều này càng trở nên cấp thiết trong bối cảnh thành phố đặt mục tiêu tăng trưởng cao, thậm chí hướng tới “2 con số” trong những năm tới. Những chỉ tiêu tăng trưởng ấy không thể đạt được nếu cơ chế đặc thù không nhanh chóng chuyển hóa thành dự án cụ thể, dòng vốn cụ thể, công trình hạ tầng cụ thể và môi trường kinh doanh thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.

Nghị quyết 98 sửa đổi thể hiện niềm tin rất lớn của Trung ương đối với TPHCM. “Cả nước vì TPHCM” không chỉ là trao thêm quyền, mà là gửi gắm kỳ vọng về một đầu tàu tăng trưởng, đổi mới và phát triển. Đáp lại niềm tin đó, TPHCM chỉ có một cách duy nhất là nỗ lực biến cơ chế đặc thù thành kết quả đặc biệt, biến quyết tâm chính trị thành những chuyển động thực chất trong đời sống kinh tế - xã hội.