Chiến lược logistics: Giảm chi phí, nâng sức cạnh tranh

Chi phí cao

Ông Mai Hữu Tín - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Đầu tư U&I từng chia sẻ, chi phí logistics là một trong những điểm khác biệt lớn.

Theo ông Tín, chi phí logistics tại Việt Nam cao hơn Trung Quốc khoảng 7%. Chưa kể, công nghiệp hỗ trợ trong nước chưa đủ mạnh, nên chúng ta phải nhập nguyên liệu từ Trung Quốc, dẫn đến tăng thêm khoảng 10% chi phí. Cộng với năng suất lao động thấp hơn từ 5 – 20%, tổng thể, các doanh nghiệp Việt Nam đang gặp bất lợi đáng kể. Đây là bức tranh tổng thể mà chúng ta cần nhìn nhận và phải tìm cách thu hẹp khoảng cách này.

Còn theo ông Võ Quang Thuận - Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH cao su Thuận Lợi, có thể thấy, chi phí logistics của Việt Nam hiện nay, đặc biệt là vận tải đường bộ, đang ở mức cao nhất trong khu vực và thuộc nhóm cao trên thế giới. Điều này đòi hỏi sự chung tay của tất cả các thành phần kinh tế để tạo chuyển biến thực chất.

“Mỗi năm chúng tôi xuất khẩu hơn 150.000 tấn mủ cao su sang hơn 100 quốc gia, vùng lãnh thổ. Tuy nhiên, khi tiếp cận các vấn đề liên quan đến logistics, thì chi phí vận tải đường bộ của Việt Nam thuộc nhóm cao nhất khu vực, thậm chí nằm trong nhóm cao trên thế giới. Từ thực tiễn sản xuất, kinh doanh, tôi cho rằng có nhiều nguyên nhân, trong đó có những điểm nghẽn về chính sách” - ông Thuận chia sẻ.

Tháo gỡ điểm nghẽn

Với những quy định hiện hành, để vận chuyển một lượng hàng hóa nhất định, doanh nghiệp buộc phải huy động nhiều chuyến xe hơn. Điều này không chỉ làm tăng chi phí nhân công, chi phí nhiên liệu và các chi phí logistics khác mà còn gây áp lực lớn lên môi trường do lượng khí thải phát sinh nhiều hơn.

Bên cạnh đó, hạ tầng giao thông hiện nay cũng là một trở ngại lớn. Trong điều kiện một số tuyến đường bị xuống cấp nghiêm trọng, việc vận chuyển và sản xuất hàng hóa gặp rất nhiều khó khăn, ảnh hưởng trực tiếp đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Tại khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, chi phí logistics quá cao đang trở thành một rào cản lớn đối với quá trình sản xuất và lưu thông hàng hóa. Sản phẩm sau khi làm ra phải trải qua nhiều công đoạn vận chuyển, trung chuyển, nhưng do chi phí logistics đội lên quá lớn nên giá trị hàng hóa không đủ sức cạnh tranh. Nếu điểm nghẽn logistics, đặc biệt là vận tải đường bộ, không được tháo gỡ, chúng ta sẽ không thể huy động và chuyển hóa nguồn lực lao động thành hàng hóa. Đây sẽ là “nút thắt” lớn, ảnh hưởng trực tiếp tới mục tiêu phát triển trong giai đoạn mới.

Theo ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) hoàn thiện khung pháp lý là ưu tiên hàng đầu để xây dựng môi trường minh bạch, thuận lợi cho doanh nghiệp logistics phát triển, khắc phục những bất cập trong quy định hiện hành. Song song, phát triển hạ tầng logistics hiện đại được xem là trụ cột quan trọng giúp tăng năng lực kết nối quốc tế.

Bên cạnh đó, chiến lược mới đặt mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp logistics trong nước, khi phần lớn doanh nghiệp hiện nay quy mô nhỏ, hoạt động chủ yếu trong phạm vi nội địa.

‎”Chúng tôi muốn thúc đẩy các doanh nghiệp vươn ra thị trường quốc tế, tìm kiếm đối tác và cơ hội mới trong chuỗi cung ứng toàn cầu” - ông Hải nhấn mạnh.

Một trụ cột khác được xác định là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và logistics xanh. Việt Nam sẽ tập trung đào tạo đội ngũ có kỹ năng, trình độ quốc tế, có khả năng thích ứng nhanh với xu hướng mới.

Cùng với đó, vai trò của các hiệp hội nghề nghiệp, như Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), sẽ được phát huy mạnh mẽ nhằm hình thành cộng đồng logistics gắn kết, hỗ trợ lẫn nhau trong phát triển dịch vụ.

Ngoài ra, chiến lược còn hướng đến xây dựng khu thương mại tự do (free trade zones) – mô hình còn tương đối mới tại Việt Nam, nhằm thu hút đầu tư và phát triển dịch vụ logistics giá trị cao.

Theo ông Trần Thanh Hải, Việt Nam đang đẩy mạnh khai thác hành lang kinh tế Đông – Tây, kết nối miền Trung với Lào, Campuchia, Myanmar, biến khu vực này thành “bàn đạp” tăng trưởng và mở rộng liên kết trong mạng lưới logistics khu vực.