Áp dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất từ 2026-2027: Thời gian có đủ?
Thông tin các trường học trên cả nước sẽ sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất từ năm học 2026-2027 nhận được sự đồng thuận của phụ huynh và học sinh. Tuy nhiên, không ít ý kiến bày tỏ băn khoăn về tiến độ biên soạn bộ sách chung để kịp triển khai trong năm học tới.
Học sinh, phụ huynh mong ổn định từ một bộ sách
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục được Quốc hội thông qua ngày 10/12/2025 là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, tạo nền tảng mới cho việc phát triển hệ thống giáo dục quốc dân trong thời kỳ đổi mới mạnh mẽ.
Trong đó, quy định về một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc được xem là điểm đột phá. Sau giai đoạn thực hiện chủ trương “một chương trình, nhiều sách giáo khoa” với nhiều ưu điểm nhưng cũng xuất hiện bất cập, Luật mới tiếp cận theo hướng mở: Bộ GDĐT được quyền biên soạn một bộ sách mới hoặc lựa chọn, chỉnh lý từ những bộ sách hiện hành.
Nhiều phụ huynh và học sinh bày tỏ sự đồng thuận trước thông tin các trường học cả nước sẽ sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc từ năm học 2026-2027. Không ít phụ huynh mong chờ sự ổn định trong học tập của con em, đặc biệt là việc không còn phải mua lại bộ sách mới khi chuyển hộ khẩu hoặc đổi môi trường học tập.
Chị Cung Kim Chi, phụ huynh có con học lớp 3, Trường Tiểu học Nam Thành Công (Hà Nội) cho rằng, chủ trương này sẽ giúp giảm gánh nặng chi phí mua sách hằng năm, hạn chế tình trạng mỗi địa phương dùng một bộ sách khác nhau khiến học sinh gặp khó khi chuyển trường, chuyển nơi cư trú.
Em Nguyễn Gia Trí, học sinh lớp 11 Trường THPT chuyên Sơn Tây (Hà Nội) cho hay, em đang học thêm môn Toán cùng một nhóm bạn, nhưng do mỗi trường chọn một bộ sách nên gây khó khăn cho các em trong việc học và ôn tập. Vì vậy, Trí và các bạn rất trông đợi việc áp dụng một bộ sách giáo khoa.
“Việc dùng chung một bộ sách sẽ giúp học sinh trên cả nước có cùng nền tảng kiến thức, tạo sự thuận lợi trong học tập và ôn luyện”, Trí chia sẻ.
Biên soạn, thử nghiệm trước khi áp dụng
Để triển khai chủ trương này từ năm học 2026-2027, Bộ GDĐT đang khẩn trương xây dựng phương án một bộ sách giáo khoa thống nhất theo đúng tinh thần của Luật.
Tuy nhiên, như Báo Đại đoạn kết đã phản ánh tại bài viết: “Triển khai một bộ sách giáo khoa thống nhất: Lộ trình thế nào?”, điều khiến dư luận quan tâm hiện nay là lộ trình triển khai biên soạn.
Trao đổi với phóng viên, một giáo viên bậc THPT tại Hà Nội cho rằng, để thực hiện được việc thống nhất một bộ sách giáo khoa dùng chung là vấn đề lớn và khó. Yêu cầu đặt ra là thực hiện thế nào? Trong khi đó, theo lộ trình, chỉ còn một năm học nữa là phải triển khai bộ sách thống nhất.
Giáo viên này cho rằng, thời gian như vậy là gấp gáp, bởi để hoàn thiện mỗi khối lớp một bộ sách giáo khoa cần trải qua quy trình nghiêm ngặt, bao gồm biên soạn, thực nghiệm, dạy thử trước khi áp dụng đại trà.
GS.TS Phạm Tất Dong - nguyên Phó Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, nguyên Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhận định, việc sử dụng nhiều bộ sách giáo khoa dẫn tới tình trạnh cạnh tranh về thị phần giữa các nhà xuất bản. Bên cạnh đó, mỗi trường sử dụng một bộ sách khác nhau khiến hệ thống giáo dục không thể thống nhất. Việc giao cho Chủ tịch UBND các tỉnh chịu trách nhiệm lựa chọn sách cũng không khả thi, bởi không phải là chuyên môn.
Theo GS.TS Phạm Tất Dong, những bất cập này đã được cảnh báo từ sớm và thực tế đã xảy ra. Vì thế, khi có chủ trương quyết định sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất, ông Dong bày tỏ sự hoan nghênh và cho rằng, điều này phù hợp với quan điểm mà ông và nhiều chuyên gia đã đề xuất trước đó.
Tuy nhiên, ông cũng cho rằng, lộ trình biên soạn bộ sách giáo khoa dùng chung trong thời gian ngắn. Điều này chỉ khả thi nếu có một bộ chỉ huy đủ quyết đoán và am hiểu chuyên môn. Thay vì viết mới hoàn toàn, giải pháp hợp lý là chỉnh sửa một bộ sách được đánh giá là cơ bản, chính xác và được biên soạn tương đối chỉnh chu nhất trong 3 bộ hiện có, đồng thời có chỉ đạo rõ ràng về việc tích hợp nội dung chuyển đổi số.
Theo GS.TS Phạm Tất Dong, quá trình chỉnh sửa có thể kéo dài khoảng 6 tháng, sau đó cần thêm 6 tháng để thực nghiệm nghiêm túc tại nhiều trường học ở các khu vực khác nhau như: miền núi, miền biển, hải đảo, đô thị và nông thôn. Việc thử nghiệm phải được tiến hành với thời lượng đủ lớn, không chỉ vài tiết học mang tính hình thức.
“Khi chỉnh sửa sách, cần thành lập hội đồng mới, không mời những người đã viết bộ sách cũ theo lối mòn. Để bảo đảm chất lượng trong thời gian ngắn, sau khi hoàn thiện bản thảo cần mời các chuyên gia đầu ngành của từng môn học, kể cả chuyên gia quốc tế, tham gia thẩm định", GS.TS Phạm Tất Dong nêu quan điểm.
thông qua việc tham khảo thêm các nguồn tài liệu khác để bảo đảm yêu cầu của chương trình, chứ không phải dạy phụ thuộc hoàn toàn vào nội dung sách giáo khoa.
Chương trình học hướng tới phát triển năng lực học sinh, còn sách giáo khoa chỉ là phương tiện để đạt tới mục tiêu đó. Vì vậy, mỗi giáo viên cần có quyền lựa chọn phương pháp và phương tiện dạy học phù hợp.
