Diễn đàn: Sức mạnh mềm - nhân lên điều tốt

Nhiều năm trôi qua, mạng xã hội ngày càng chứng tỏ vai trò của nó trong đời sống xã hội. Sức mạnh mềm của cộng đồng mạng đã đóng góp tích cực vào sự thay đổi xã hội. Trong đó, không ít lần sự cộng hưởng ý kiến đúng đắn từ mạng xã hội đã giúp các cơ quan nhà nước có những điều chỉnh kịp thời trong một số quy định, một số vụ việc cụ thể. Nhiều lần khác, sức mạnh của cộng đồng mạng đã tạo ra làn sóng tẩy chay những hành vi xấu, cổ vũ cho cái thiện, cái đẹp…

Với ý nghĩa đó, chúng tôi mở ra Diễn đàn này, mong muốn cùng bạn đọc định vị một sức mạnh cộng đồng mới trong thời hiện đại, để thực hiện “quyền lực mềm” như một sức mạnh mới cho một xã hội tốt đẹp hơn, trong khuôn khổ tuân thủ pháp luật, đạo đức và thuần phong mỹ tục Việt Nam.

Sức mạnh mềm, hay quyền lực mềm là khái niệm xuất hiện từ những năm 90 của thế kỷ XX. Đến nay, thuật ngữ này được sử dụng khá rộng rãi và ngày càng trở nên thông dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Người ta hay nói đến sức mạnh mềm của một quốc gia được thể hiện bằng các yếu tố như văn hoá, đạo đức truyền thống, tính gắn kết của cộng đồng dân tộc, sự đồng thuận quốc gia, sự ổn định chính trị, chính sách ngoại giao…Tuy nhiên, trong khuôn khổ Diễn đàn này, sức mạnh mềm mà chúng tôi đề cập đến chỉ ở trong phạm vi của mạng xã hội, những thứ “quyền lực mềm” theo hướng tích cực mà chúng ta tạo ra. Tức là thứ quyền lực được tạo ra bởi dùng sức ảnh hưởng, sự cuốn hút của một chủ thể (một người, một nhóm, một cộng đồng…) tác động tới tư duy, hành động, hệ giá trị nào của đối tượng khác, khiến họ bị lôi cuốn theo một cách tự nguyện.

Cách đây không lâu, chúng ta đã được chứng kiến một làn sóng phản đối rộng rãi của cộng đồng mạng về hành vi lái xe trong khi say rượu bia mà hậu quả là những tai nạn thương tâm. Sự phẫn nộ ở trên mạng xã hội không chỉ dừng lại ở đó, không phải chỉ bày tỏ bằng những status, những người sử dụng mạng xã hội đã cùng tạo ra những hình ảnh, khẩu hiệu…chia sẻ những câu chuyện. Thực sự là làn sóng phản đối hành vi lái xe khi đã uống rượu bia với câu khẩu hiệu: Đã uống rượu bia thì không lái xe, đã từ mạng xã hội tác động sâu đến nhận thức xã hội, có ý nghĩa thay đổi hành vi của không ít người…Đây chỉ là một trong những ví dụ dễ thấy của “sức mạnh mềm” tạo ra được hiệu ứng tốt đẹp, với sự trợ giúp của công nghệ, khiến sức lan toả của nó là rất lớn.

Và rõ ràng nếu quyền lực mềm được phát huy trong những trường hợp tương tự thì dần dần mỗi ngày, sự chuyển biến hành vi trong xã hội là hoàn toàn có thể đạt tới, từ những việc nhỏ nhất, như một thói xấu dễ gặp trong cộng đồng cần phải bỏ. Lợi ích từ sức mạnh mềm là không thể phủ nhận khi mà mạng xã hội ngày nay đã bao trùm nhiều lĩnh vực không phải chỉ như những câu chuyện phiếm vỉa hè. Khi được sử dụng đúng mục đích nó mang lại vô vàn lợi ích cho cả cộng đồng xã hội thực, không phải chỉ dừng lại ở những lời kêu gọi từ thiện vốn rất dễ gặp ở đây.

Nhưng với đặc điểm của thông tin trên mạng xã hội mỗi ngày nhiều như thác lũ, hôm nay có cơn sóng này ngày mai đổ bộ một cơn sóng khác, thì sức cuốn đi của nó cũng thật là ghê gớm nếu sức mạnh mềm lại không để phục vụ cho những điều đúng đắn và tử tế, hoặc đôi khi chỉ là vô tình, nó đã tạo ra hệ luỵ rất đáng lo ngại. Điều này trong những năm qua, chúng ta đã gặp phải không ít. Ví dụ đơn giản nhất là cả cộng đồng dùng sức mạnh mềm của mình để công kích, phê phán một ai đó quá phạm vi cho phép, cổ vũ cho một hành vi xấu, chia sẻ và like những suy nghĩ lệch lạc…

Thực sự, cho dù là “mềm”, đã xuất hiện quyền lực thì nó luôn là con dao hai lưỡi. Nó cần được kiểm soát để những cơn bốc đồng của cộng đồng mạng trong việc sử dụng quyền lực của mình không trở thành có hại. Đó là những vấn đề chúng tôi đặt ra trong Diễn đàn này, như một cách đi tìm sự đóng góp của các nhà nghiên cứu xã hội về các giải pháp, để sức mạnh mềm thực sự tạo ra sức mạnh trong thời đại mới. Chúng tôi cũng mong muốn tìm sự chia sẻ từ bạn đọc, những người đang tham gia vào mạng xã hội, hãy kể những câu chuyện cụ thể của mỗi người về những đóng góp được tạo ra từ việc sử dụng “quyền lực mềm” trên mạng xã hội. Lan toả những điều tốt đẹp từ mỗi người tới mọi người, chúng ta qua Diễn đàn này hình dung về một sức mạnh mới, phù hợp với đời sống xã hội hiện đại, hoàn thiện hơn hành vi ứng xử xã hội. Sức mạnh ấy cần cho mỗi cá nhân, cho cả cộng đồng, cho xã hội và nó cũng chính là sức mạnh quốc gia trong thời đại toàn cầu hoá. Khi đã ý thức được sức mạnh mềm, chúng ta sẽ có trách nhiệm hơn trong việc tham gia mạng xã hội, bởi vì rất có thể chúng ta sẽ mang đến cho cuộc đời một điều gì đó có ý nghĩa và giá trị tích cực hơn.

Ngọc Anh