Lúng túng mùa trái chín

Thanh Long là một trong những nông sản thường rơi vào cảnh rớt giá mỗi khi vào mùa.

Điển hình nhất là trái vải thiều, sau khi qua thương lái và vận chuyển từ Bắc vào Nam, giá bán tại TP Hồ Chí Minh hiện chỉ vào khoảng 20.000 – 30.000 đồng/kg, là mức giá mà người tiêu dùng ở phía Nam đánh giá là khá rẻ. Nhiều loại trái cây phổ biến khác ở thị trường TP Hồ Chí Minh như chôm chôm, xoài, ổi, thanh long… cũng đang có mức giá rất rẻ, chỉ 10.000 đồng/kg.

Một số địa phương đã dè chừng trước tình trạng này và tìm mọi cách để đặc sản trái cây của địa phương tránh phải đi vào “vết xe đổ” như ở các nơi khác. Đơn cử như tỉnh Đắk Nông, đầu tháng 7 vừa qua, nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ cho trái bơ đặc sản và cũng tránh chuyện đại hạ giá, lãnh đạo tỉnh này đã xuống TP Hồ Chí Minh tổ chức họp báo giới thiệu chương trình “Đắk Nông – Mùa bơ chín” sẽ diễn ra tại Đắk Nông từ ngày 18 đến 23/7 nhằm giới thiệu, quảng bá trái bơ Đắk Nông đến người tiêu dùng và kết nối với doanh nghiệp (DN) chế biến, xuất khẩu (XK) bơ trong và ngoài nước.

Như chia sẻ của bà Tôn Thị Ngọc Hạnh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông, mục tiêu là nhằm nâng cao giá trị trái bơ đối với người sản xuất và kinh doanh bơ, khẳng định vị thế bơ Đắk Nông nói riêng và vị trí quan trọng của mặt hàng bơ Việt Nam trên thị trường thế giới. Được biết, dù có lợi thế lớn nhưng giá trị hàng hóa bơ Đắk Nông còn thấp do quy mô sản xuất manh mún. Đặc biệt là tình trạng bà con nông dân trồng tự phát, không theo quy hoạch, đầu ra sản phẩm không ổn định, chưa xây dựng thương hiệu hàng hóa, chỉ dẫn địa lý để truy xuất nguồn gốc xuất xứ.

Ngay như vấn đề xuất khẩu trái cây dù đang có nhiều thành tích, nhưng việc xuất khẩu trong mùa thu hoạch rộ như hiện nay cũng là cả vấn đề thách thức. Đặc biệt là khi bước vào mùa hè, giá trái cây giảm do không chỉ Việt Nam mà ở các nước đều thu hoạch rộ. Chưa kể, tại thị trường xuất khẩu trái cây chủ lực như Trung Quốc, từ tháng 4/2018, hoa quả Việt Nam khi xuất khẩu sang tỉnh Quảng Tây buộc phải tuân thủ các quy định về nhãn mác xuất xứ, nếu không đạt tiêu chuẩn quy định sẽ hủy bỏ.

Theo đó, toàn bộ hoa quả nhập khẩu vào đây phải có tem bằng tiếng Trung Quốc hoặc tiếng Anh. Nội dung tem gồm: Tên công ty, tên mặt hàng, mã số đăng ký vườn hoa quả, mã số đăng ký nhà máy đóng gói, xuất khẩu sang nước nào, xuất xứ, mã vạch. Trong vấn đề tiêu thụ trái cây, theo PGS. TS Nguyễn Minh Châu, nguyên Viện trưởng Viện Cây ăn quả miền Nam, rất cần tăng cường kết nối giữa các hợp tác xã với DN thu mua, phân phối, đồng thời vẫn đảm bảo yêu cầu về việc truy xuất nguồn gốc.

Trong khi đó, hiện tại nhiều địa phương vẫn chưa tiếp cận được các DN có tiềm lực xuất khẩu để thực hiện kinh doanh thông qua hợp đồng kinh tế, mà chủ yếu là thương lái từ Trung Quốc trực tiếp sang Việt Nam chọn lọc và mua trái cây. Điệp khúc trái cây được mùa – rớt giá lặp đi lặp lại nhiều năm nay và cho đến nay cũng vẫn như vậy. Trong khi đó, giá trái cây từ nhà vườn đến người tiêu dùng có khoảng chênh lệch không nhỏ qua bàn tay của thương lái.

TS Nguyễn Minh Châu cho rằng, khâu tiếp thị quảng bá của chúng ta còn chưa đủ tầm, chưa chuyên nghiệp. Đầu ra còn phải lo vì còn thiếu những công ty lớn để XK trái cây đặc sản nên chưa khai thác tốt nhất những giống trái cây đặc sản của Việt Nam.