Kỷ cương và trách nhiệm

Dư luận cho rằng, lời xin lỗi đáng ra phải thực hiện từ hơn 10 năm trước. Đó là thời điểm UBND TP HCM đã sai nguyên tắc ngay từ đầu khi không trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch chung 1/5000, mà kết luận của Thanh tra Chính phủ vào tháng 9/2018 đã chỉ ra một loạt dẫn chứng về việc chính quyền TP HCM đã sai trong bố trí thiếu đất tái định cư và giao đất tràn lan cho các dự án tại Thủ Thiêm.

Ngay tại Tờ trình mà TP HCM gửi Thủ tướng xin phê duyệt quy hoạch xây dựng 1/5000 KĐTM Thủ Thiêm thể hiện khu tái định cư có diện tích lên đến 160 ha, nhưng lại không nêu cụ thể vị trí, ranh giới, không có hồ sơ, bản đồ quy hoạch kèm theo và chưa có ý kiến thẩm định của Bộ Xây dựng.

Kết luận của Thanh tra Chính phủ đã xác định một số dự án trong phần lõi trong khu vực này là chưa đủ cơ sở pháp lý, không đúng quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Trong đó, đã tồn tại một khu vực vượt ranh quy hoạch rộng hơn 4,3 ha, nhưng người dân Thủ Thiêm cho rằng con số này lớn hơn nhiều. Việc quy hoạch vượt ranh, trái với quy hoạch của Trung ương, khiến hàng nghìn trường hợp rơi vào tình trạng phải di dời do giải phóng mặt bằng.

Cho đến nay, còn hàng trăm trường hợp vẫn khiếu nại vượt cấp, kéo dài, thậm chí hình thành những “làng Thủ Thiêm” ngay tại thủ đô Hà Nội do đeo đuổi việc kiện tụng qua nhiều năm.

Xen lẫn hơn 1/3 đời người của một số người dân ở Thủ Thiêm phải chịu oan ức là những lần chính quyền quanh co, đùn đẩy trách nhiệm. Không ít người dân đã phải đánh đổi một cái giá quá đắt để đi đòi công lý, từ chính cái sai của chính quyền. Vậy nhưng, qua 4 nhiệm kỳ lãnh đạo, với nhiều cuộc gặp riêng, gặp chung, nhiều lời hứa, nhiều thanh kiểm tra, kết luận, thế nhưng cuối cùng chính quyền địa phương đều im lặng.

Hơn 20 năm, đến bây giờ lãnh đạo TP HCM mới đứng ra xin lỗi người dân. Lời xin lỗi, vì vậy là muộn màng. Nhưng dẫu muộn, người dân giờ đây vẫn hi vọng đây là lúc chính quyền hứa thật và làm thật. Họ cần một nơi tái định cư, an cư lạc nghiệp sau chuỗi ngày “3 không” (không điện, không nước, không đường giao thông vào nhà). Những giọt nước mắt người dân Thủ Thiêm đã gắng gượng qua từng năm, để chờ một ngày chính quyền thực hiện việc sửa sai. Dân cần thành ý của chính quyền.

Người dân Thủ Thiêm mong đợi gì? Chắc chắn, họ muốn những tập thể, cá nhân vi phạm, dù ở cấp nào trong gần 20 năm quy hoạch KĐTM Thủ Thiêm, đều phải được xử lý nghiêm minh trước pháp luật. Việc tự ý quy hoạch vượt ranh, khiến hàng ngàn hộ dân bị ảnh hưởng, chất lượng cuộc sống và tinh thần bị suy giảm nghiêm trọng, kéo dài là sai phạm của những cá nhân, tập thể có trách nhiệm của mỗi nhiệm kỳ.

Đối diện sự thật ở Thủ Thiêm, Người phát ngôn UBND TP HCM đã đưa ra sau lời xin lỗi không chỉ bởi, hành trình oan khuất của nhiều con người đằng đẵng đòi công lý trong hơn hai thập kỷ, mà còn để tạo lập kỷ cương, lấy lại niềm tin của dân vào Đảng, vào chính quyền.

Sự việc tại Thủ Thiêm, một lần nữa minh chứng nền công vụ của một chính quyền dân chủ và pháp quyền không thể tách rời quyền và lợi ích của dân. Làm sai, cơ quan có trách nhiệm đã dũng cảm nhận sai, dù muộn màng, nhưng đồng nghĩa phải sửa sai thật, ngoài việc xử lý cá nhân sai phạm còn là việc việc khắc phục hậu quả, ổn định cuộc sống nhân dân.

Chủ trương phát triển kinh tế - xã hội ở đâu cũng cần, cũng quan trọng, nhưng không thể đẩy lên thành “phát triển bằng mọi giá”. Việc quy hoạch và phát triển đô thị ở TP HCM lâu nay luôn được coi là nơi thí điểm, “xé rào” có hiệu quả về mặt chính sách, hiện thực hóa hiệu quả chủ trương của Đảng và Nhà nước. Do vậy, khi sai phạm đã được chỉ ra và làm rõ thì càng cần trách nhiệm dứt khoát của chính quyền trong giải trình và thượng tôn pháp luật.