Chuẩn hóa đội ngũ cán bộ

Sau hơn 20 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 khoá VIII về Chiến lược cán bộ, Trung ương khóa XII đánh giá: Nhìn tổng thể, đội ngũ cán bộ đông nhưng chưa mạnh; tình trạng vừa thừa, vừa thiếu cán bộ xảy ra ở nhiều nơi; sự liên thông giữa các cấp, các ngành còn hạn chế... Thiếu những cán bộ lãnh đạo, quản lý giỏi, nhà khoa học và chuyên gia đầu ngành trên nhiều lĩnh vực. Năng lực của đội ngũ cán bộ chưa đồng đều, có mặt còn hạn chế, yếu kém... Một bộ phận không nhỏ cán bộ phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, làm việc hời hợt, ngại khó, ngại khổ, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Một số cán bộ lãnh đạo, quản lý, trong đó có cả cán bộ cấp chiến lược, thiếu gương mẫu, uy tín thấp, năng lực, phẩm chất chưa ngang tầm nhiệm vụ, quan liêu, xa dân, cá nhân chủ nghĩa, vướng vào tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm...

Trước, trong và ngay cả sau Hội nghị Trung ương 7 đã có nhiều ý kiến tham vấn góp ý về việc xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược. Còn Nghị quyết của Trung ương nêu ra 6 nguyên nhân của hạn chế là: Nhận thức và ý thức trách nhiệm của một số cấp uỷ, tổ chức đảng, lãnh đạo cơ quan, đơn vị và cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, về cán bộ và công tác cán bộ chưa thật sự đầy đủ, sâu sắc, toàn diện. Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng chưa được coi trọng đúng mức.

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện một số nội dung nêu trong các nghị quyết, kết luận của Trung ương về công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ còn thiếu quyết liệt, chưa thường xuyên, nghiêm túc; chậm thể chế hoá, cụ thể hoá; ít kiểm tra đôn đốc và chưa có chế tài xử lý nghiêm. Một số nội dung trong công tác cán bộ chậm được đổi mới. Chưa có tiêu chí, cơ chế hiệu quả để đánh giá đúng cán bộ, tạo động lực, bảo vệ cán bộ và thu hút, trọng dụng nhân tài; chính sách cán bộ còn bất cập, chưa phát huy tốt tiềm năng của cán bộ.

Công tác quản lý cán bộ có nơi, có lúc bị buông lỏng; chưa có cơ chế sàng lọc, thay thế kịp thời những người yếu kém, uy tín thấp, không đủ sức khoẻ. Phân công, phân cấp, phân quyền chưa gắn với ràng buộc trách nhiệm, với tăng cường kiểm tra, giám sát và chưa có cơ chế đủ mạnh để kiểm soát chặt chẽ quyền lực. Chưa có biện pháp hữu hiệu để kịp thời ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng chạy chức, chạy quyền và những tiêu cực trong công tác cán bộ. Thiếu chặt chẽ, hiệu quả trong phối hợp kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử lý vi phạm.

Công tác bảo vệ chính trị nội bộ chưa được đầu tư, quan tâm đúng mức. Chưa phát huy đầy đủ vai trò giám sát của cơ quan dân cử; giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội; thiếu cơ chế phù hợp để cán bộ, đảng viên gắn bó mật thiết với nhân dân; chưa phát huy có hiệu quả vai trò, trách nhiệm của các cơ quan truyền thông, báo chí. Chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan tham mưu về tổ chức, cán bộ còn chồng chéo, chậm được đổi mới. Chưa quan tâm đúng mức xây dựng đội ngũ làm công tác cán bộ; năng lực, phẩm chất, uy tín của một số cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Còn coi nhẹ công tác sơ kết, tổng kết thực tiễn, nghiên cứu khoa học, xây dựng và phát triển lý luận về cán bộ và công tác cán bộ.

Trao đổi với Đại Đoàn Kết, nhà báo Nhị Lê, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản bày tỏ hy vọng với Hội nghị Trung ương 7 lần này, các quan điểm được định vị, sáng rõ hơn; quyết tâm kiên định, kiên trì hơn; lộ trình minh bạch hơn, phù hợp hơn, hệ giải pháp thật sự khả thi và lượng hóa rõ ràng hơn, các điều kiện được bảo đảm đầy đủ, kịp thời hơn… để thực hiện một kỳ công, thậm chí là một mơ ước mà lâu nay muôn dân chúng ta vẫn trăn trở và ước mong về một đội ngũ xứng đáng và đủ tầm vóc dẫn dắt dân tộc, mà sẵn sàng đồng hành mạnh mẽ cùng với Đảng làm cho kỳ được.

Và, trong Nghị quyết 26 mới được ban hành cuối tuần qua, Trung ương đã nêu 8 giải pháp để thực hiện Nghị quyết. Còn trong khâu thực hiện, Nghị quyết nêu 2 trọng tâm và 5 đột phá. Riêng về nhiệm vụ, giải pháp, có thể nhận thấy nhiều nhiệm vụ giải pháp cơ bản vẫn được Nghị quyết nhắc đến nhưng điểm mới lần này, đó là, trong phần nhiệm vụ có nêu rõ: Kiểm soát chặt chẽ quyền lực trong công tác cán bộ; chống chạy chức, chạy quyền.

Trong đó, kiểm soát cách nào thì đã được Nghị quyết nêu rõ là: Xây dựng, hoàn thiện thể chế để kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ theo nguyên tắc mọi quyền lực đều phải được kiểm soát chặt chẽ bằng cơ chế; quyền hạn, phải được ràng buộc bằng trách nhiệm. Thực hiện công khai, minh bạch tiêu chuẩn, quy trình, thủ tục và hồ sơ nhân sự; cung cấp, trao đổi thông tin và giải trình khi có yêu cầu. Xác minh, xử lý kịp thời, hiệu quả, hợp lý thông tin phản ảnh từ các tổ chức, cá nhân và phương tiện thông tin đại chúng. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra định kỳ, đột xuất; theo chuyên đề, chuyên ngành; của cấp trên đối với cấp dưới; cấp dưới giám sát cấp trên. Coi trọng cả cảnh báo, phòng ngừa và xử lý sai phạm...

Đặc biệt, Nghị quyết nhấn mạnh việc: Mở rộng dân chủ, phát huy vai trò giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân; vai trò giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội; phát huy vai trò của nhân dân trong tham gia xây dựng đội ngũ cán bộ. Tăng cường cơ chế chất vấn, giải trình trong công tác cán bộ.

Tuy nhiên, quyết tâm phải đến từ lãnh đạo các cấp, vì rằng chỉ quyết tâm của Trung ương thì dường như chưa đủ. Đây là điều không khó để nhận ra. Vì thế, để thực hiện được các nhiệm vụ, giải pháp mà Trung ương đề ra nhất thiết phải có sự đồng lòng nhất trí từ Trung ương đến địa phương. Phải làm sao để đội ngũ cán bộ phải được chuẩn hóa và sàng lọc kỹ càng; giao quyền phải đi đôi với kiểm soát quyền lực và phải chấm dứt hoàn toàn tình trạng chạy chức, chạy quyền... Chiến lược cán bộ này nếu thế mới trở thành đại sự đảm bảo cho công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ đi đến thành công.